Leefstijladviezen bij een te hoog cholesterol

Enige tijd terug waren mijn collega Lisette de Jong en ik uitgenodigd door de Hartstichting. Doel was om leefstijlgesprekken te voeren met belangstellenden die net een Hartcheck hadden laten doen.

Veel mensen waren geschrokken dat hun cholesterol te hoog was. En ook in mijn eigen praktijk blijken veel mensen een te hoog cholesterol te hebben. Leefstijl is vaak een factor, en daarom wordt vooral gedacht dat mensen met overgewicht of obesitas een te hoog cholesterol hebben, maar dit hoeft niet per sé het geval te zijn. Ook zonder overgewicht kan het te hoog zijn.

Meten is weten.

Vooral voor vrouwen na de overgang is dit aan te bevelen. Dan wordt minder cholesterol gebruikt voor hormoonproductie en valt het beschermende effect van oestrogeen op het cholesterolprofiel weg.

Hier zijn de belangrijkste aanpassingen die echt verschil maken. Niet om allemaal tegelijk op te pakken. Dat is niet vol te houden. Kies één actie uit waar je mee aan de slag wilt en maak het zo specifiek mogelijk wat je gaat doen:

Ongezonde vetten zoals croissants met ham en kaas en chips

1. Eet meer gezonde vetten en beperk transvetten

Gebruik vaker: olijfolie, diverse noten, zaden, avocado, vette vis (zoals zalm, makreel, haring, sardines).

Beperk: Industrieel gebak en zoetwaren, Snacks en gefrituurde producten,

Kant-en-klaar producten, bewerkt broodbeleg en smeersels (let op het etiket: (gedeeltelijk) Gehard plantaardig vet). Voorbeelden zijn chocopasta, croissants, chips, pizza’s, en kroketten.

2. Eet veel vezels en plantaardig

Groente: minimaal 250 gram per dag

Fruit: minimaal 2 stuks per dag

Volkorenproducten: zoals volkorenbrood, havermout, zilvervliesrijst

Peulvruchten: linzen, kikkererwten, bonen — minstens 1 à 2 keer per week


Vezels (vooral oplosbare vezels uit havermout, fruit en peulvruchten) helpen het cholesterol te verlagen doordat ze de opname in de darm verminderen.

3. Beweeg dagelijks

Minimaal 150 minuten per week matig intensief bewegen, zoals stevig wandelen, fietsen of zwemmen.

Krachttraining 2 keer per week verbetert de vetverbranding en insulinegevoeligheid.


Regelmatige beweging verhoogt het HDL en verlaagt het LDL en triglyceriden.

4. Houd een gezond gewicht

Zelfs 5–10% gewichtsverlies kan al leiden tot een duidelijke verbetering van het cholesterolprofiel.

5. Stop met roken en beperk alcohol

Roken verlaagt het HDL en beschadigt de bloedvaten.

Beperk alcohol tot max. 1 glas per dag (of liever niet dagelijks).

6. Verminder stress en zorg voor voldoende slaap

Chronische stress verhoogt het hormoon cortisol, dat indirect het vet- en cholesterolmetabolisme beïnvloedt.

Yoga, ademhalingsoefeningen, meditatie of wandelen in de natuur helpen om stress te verlagen.

Streef naar 7–8 uur slaap per nacht. Het gaat vooral om een goede kwaliteit van slaap

7. Eventueel aanvulling of begeleiding

Soms is leefstijl alleen niet genoeg, bijvoorbeeld bij erfelijke aanleg. Dan kan de arts medicatie (zoals statines) overwegen.


Toch blijft leefstijl altijd de basis — ook als je medicijnen gebruikt.