Oestrogeendominantie of -tekort: hoe herken je het, wat zijn de oorzaken en wat kun je doen?

Wanneer we denken aan hormonen, denken we vaak aan stemmingswisselingen of de overgang. Maar wist je dat een disbalans in oestrogeen – zowel een teveel als een tekort – een grote rol speelt bij klachten zoals vermoeidheid, vetopslag, slaapproblemen en stemmingsklachten? En dat dit zowel bij vrouwen als mannen voorkomt?

In deze blog leg ik uit wat oestrogeen is, hoe je een disbalans herkent, waar het vandaan komt en – het allerbelangrijkst – wat je eraan kunt doen.

Wat is oestrogeen?

Oestrogeen is een geslachtshormoon dat vooral bekend is bij vrouwen, maar ook bij mannen een rol speelt. Het is onder andere betrokken bij:

• de menstruatiecyclus en vruchtbaarheid (vrouwen)

• botaanmaak, spiermassa en vetverdeling

• stemming, energie, hersenfunctie

• libido en weefselherstel

Bij vrouwen hoort oestrogeen in balans te zijn met progesteron. Bij mannen is er een fijne balans tussen oestrogeen en testosteron nodig.

Oestrogeendominantie – symptomen van een teveel

Oestrogeendominantie betekent dat je relatief te veel oestrogeen hebt ten opzichte van andere hormonen, zoals progesteron of testosteron. Dit hoeft dus geen "te hoog" oestrogeen te zijn in absolute zin, maar het evenwicht is verstoord.

Symptomen bij vrouwen:

• Hevige of onregelmatige menstruaties

• PMS-klachten: stemmingswisselingen, prikkelbaarheid, gevoelige borsten

• Gewichtstoename, vooral op heupen en dijen

• Vermoeidheid

• Hoofdpijn, migraine

• Moeilijk afvallen

Symptomen bij mannen:

• Vetopslag op borst of buik (soms zelfs borstvorming)

• Verminderde spiermassa

• Lage energie, somberheid of prikkelbaarheid

• Libidoproblemen

Oestrogeentekort – symptomen van een te laag niveau

Een tekort aan oestrogeen komt vaak voor bij vrouwen in de overgang, maar ook bij jongere vrouwen onder langdurige stress of met een laag vetpercentage. Bij mannen zie je dit soms bij veroudering of chronische stress (in combinatie met testosterontekort).

Symptomen bij vrouwen:

• Opvliegers, nachtelijk zweten

• Droge huid, droge ogen of vaginale droogheid

• Slaapproblemen

• Stemmingsklachten, somberheid

• Vergeetachtigheid of “brain fog”

• Gewrichtsklachten of botontkalking

Symptomen bij mannen:

• Verminderde mentale scherpte

• Lusteloosheid of depressieve gevoelens

• Stijve gewrichten of verlies van spierkracht

• Libidoverlies

Waardoor ontstaat een oestrogeendisbalans?

Hormonen zijn gevoelig en beïnvloedbaar. Oestrogeendominantie of -tekort kan ontstaan door:

• Chronische stress – cortisol ‘steelt’ de bouwstoffen van andere hormonen

• Overgewicht – vetweefsel produceert oestrogeen. Dus bij overgewicht loop je het risico dat er meer oestrogeen wordt aangemaakt.

• Leverbelasting – vertraagde afbraak van overtollig oestrogeen; in de lever wordt je oestrogeen afgebroken. Als je lever teveel belast wordt (alcohol, medicatie, leververvetting etc) kan dit de afbraak van oestrogeen verminderen en blijft er teveel van in je lichaam.

• Slaaptekort – verstoort hormoonproductie. Zo wordt testosteron in je diepe slaap geboost. Slaap je slecht, dan kan je naar verhouding dus te weinig testosteron hebben.

• Xeno-oestrogenen – hormoonverstorende stoffen uit plastic, cosmetica, pesticiden

• Voedingspatroon – weinig vezels, weinig bitterstoffen, bewerkte voeding. Vezelrijke voeding zorgt ervoor dat de resten van oestrogeen goed door je darmen het lichaam kunnen verlaten. Als dit minder goed werkt kunnen de stoffen je balans weer verstoren.

• Hormonale anticonceptie – kan natuurlijke balans verstoren

  
  

Wat kun je doen om je oestrogeen in balans te brengen?

Het goede nieuws: met leefstijl kun je ontzettend veel doen om je oestrogeenhuishouding te ondersteunen.

✔️ Eet oestrogeen-balancerend

• Veel groenten, vooral kruisbloemigen (broccoli, spruitjes, bloemkool)

• Voldoende vezels voor een goede darmwerking (belangrijk voor hormoonafvoer)

• Bitterstoffen (rucola, witlof, kurkuma, grapefruit) om je lever te helpen. Ook veel groenten, met name bladgroenten, ondersteunen de lever.

✔️ Beperk hormoonverstoorders

• Vermijd plastic om voeding

• Kies voor natuurlijke verzorgingsproducten

• Eet zo puur en onbewerkt mogelijk

✔️ Beweeg regelmatig – maar niet te intensief

• Wandelen, krachttraining of yoga helpen je stofwisseling en hormonen

• Pas op met overtraining – dit verhoogt cortisol en verstoort de balans

✔️ Slaap en herstel

• Zorg voor een vast ritme, rust en ontspanning

• Slaap is essentieel voor je hormonale aanmaak en afbraak

✔️ Laat een hormoonanalyse doen

Soms heb je meer inzicht nodig. Met een gerichte analyse krijg je helder waar jouw disbalans zit – en wat je lichaam nodig heeft om weer in evenwicht te komen.

Wil je aan de slag met je hormonale gezondheid?

Bij Studio Blankestijn begeleid ik vrouwen én mannen met hormonale klachten, van vermoeidheid tot gewichtstoename en stemmingsproblemen. Via een persoonlijke intake en hormoonanalyse brengen we jouw hormonale systeem in kaart – en maken we een plan op maat.

Boek hier een hormoonanalyse